Endeksler Nedir?

Endeks, bir borsanın lider hisse senetlerinden elde edilen bir ölçümdür.

Yatırımlar yüksek derecede risk içerir ve tüm sermayenizin kaybıyla sonuçlanabilir.

Hisse senedi endekslerinin avantajları nelerdir ve onlara nasıl yatırım yapabilirim?

Endeks, bir borsanın lider hisse senetlerinin ortalama değerini ölçerek ekonominin bir bütün olarak ne kadar iyi performans gösterdiğini ölçer. Hisse senedi endeksleri ayrıca bir hisse senedinin performansının ölçüleceği kıstası temsil eder. Ancak endeksin kendisini yatırım yapılabilen bir varlık değildir. Bunun yerine endeksin değerini izleyen bir türeve yatırım yapılabilir (bir fon, opsiyon veya vadeli işlem). Ancak ilk olarak endeksin tam olarak ne anlama geldiğini anlamak gerekir.

Endeksler nasıl hesaplanır?

Farklı endeksler farklı şekillerde ortaya çıkarlar. İki ana parametreye dayanırlar: ölçülen hisselerin nasıl seçildiği ve ortalamanın nasıl elde edildiği. Bir endeksin hisse senedi komposizyonu şirketin piyasa kapitalizasyonu, hisse değeri esas alınarak veya bir komite tarafından tamamen kendi takdir yetkilerine göre belirlenebilir. Hisse senetleri seçildikten sonra endeks değeri örneğin basit veya ağırlıklı ortalamaya göre hesaplanabilir. Artık endekslerin ne olduğunu anladığımıza göre birkaç tanesine göz atalım.

Major Capital Markets'da hangi endekslere yatırım yapabilirim?

DAX 30

DAX-30, Frankfurt Borsası’nda yatırım yapılan ilk 30 şirketin değerini ölçen kapitalizasyon ağırlıklı bir endekstir ve halka açık bir şirket olan Deutsche Bӧrse AG’ye aittir. 11. yüzyılda oluşturulan bir borsada ilk ortalamalar 1625 yılında hesaplanmıştır. Frankfurt aynı zamanda elektronik yatırımı sunan ilk borsalardan biridir (1969). Seçim şirket büyüklüğüne dayanır ve her yıl gözden geçirilir. DAX kapanış saatinden sonra vadeli işlem fiyatlarıyla güncellenmesiyle benzersizdir.

Dow Jones

Tüm endekslerin dedesi olan Dow Jones Endüstriyel Ortalaması, ilk kez 1896 yılında Charles Dow, Edward Jones ve Charles Bergstresser tarafından oluşturulan ve Wall Street Journal tarafından yayınlanan Dow Jones Ulaşım Ortalaması’ndan sonra en eski 2. endekstir. İlk ortalamasına hangi şirketleri dahil edeceğini Dow kendisi seçti ve 1885 yılında yayınladı. Bu görev artık yayınlanmayan parametreler esas alınarak bir “uzmanlar” heyetine devredilmiştir. İçinde yer alan 30 hisse senedinin değerleri sabit bir bölenle bölünür (şu anda 0,45798), sonrasında ise hisse senedi bölünmelerini, spinoffları (bir ana şirket tarafından bağlı bir şirketin hisse senetlerinin hissedarlara dağıtılması) dikkate alacak şekilde düzeltilir. Hisse senetleri, New York Borsası’nda (Intercontinental Exchange / Euronext’e aittir) ve Nasdaq (İsveçli Wallenberg Ailesine aittir) listelenen şirketler arasından seçilir. Adına rağmen DJIA aslında artık ağır endüstriyle sınırlı değildir. Günümüzde DJ, McGraw Hill Publishing’e ait olan ve CME Group, News Corp ve S&P Global’i içeren bir ortak teşebbüs olan S&P Dow Jones Indices tarafından işletilmektedir.

S&P500

Standards & Poor’s 500, “halka açık kapitalizasyon ağırlıklı” bir endekstir. Bu, ortalamada yer alan her bir belirleyici hissenin değerinin şirketin piyasa kapitalizasyonu artı sadece halkın elinde bulunan (şirketin içindekilerin ve devletin elinde bulunanlar hariç) tedavüldeki hisse senetlerinin sayısı ile belirlenir. 500 şirket hissesi tüm Amerikan borsaları arasından piyasa kapitalizasyonunu, likiditeyi, sermaye karlılığını, yatırım tasarruf hakkını, borsadaki önemini, sektörünü ve daha fazlasını dikkate alan bir komite tarafından seçilir (ancak sadece bununla sınırlı değildir). Endeks, 1941 yılında Poor’s Publishing ile Standard Statistics’in birleşmesiyle kurulan ve şu anda S&P Dow Jones Indices’e ait bir kredi derecelendirme kuruluşu olan Standards & Poor’s tarafından yayınlanır.

Nikkei

Nikkei 225, Tokyo Borsası’nın performansını ölçen fiyat ağırlıklı bir endekstir. 1950 yılından bu yana düzenli olarak dünyanın en büyük finans gazetesi olan Nihon Keizai Shimbun tarafından hesaplanmaktadır. Endeks bileşenleri şirketin likiditesine ve Gıda, İlaç, Gemi Yapımı, Bankacılık, Antrepolama, İletişim ve diğerlerini içeren 34 büyük sektör arasında bir denge kurma isteğine dayanarak seçilir. Sonrasında yılda bir kez gözden geçirirler, yeterli performansı gösteremeyen hisse senetleri daha iyi performans gösterenlerle değiştirilir. Endeksi hesaplamak için dahil edilen 225 hisse senedinin her biri hisse senedi fiyatına ve sabit bir bölene göre ölçülür.